Wie wel eens een worstjes met brood besteld heeft in Oostenrijk, kent beslist ook de bijlage: mosterd én die ene scherpe smaak die je neus doet tintelen…
Dat is Kren – pittige mierikswortel die je niet snel vergeet. In Oostenrijk is Kren net zo ingeburgerd als ketchup en mayonaise bij ons. Maar wat is Kren precies, waarom is het zo geliefd in de Oostenrijkse keuken, waar komt het vandaan en wat kun je ermee?
Je ontdekt het hier.
Ben je benieuwd waarom Kren zo’n vaste plek heeft in de Oostenrijkse keuken? Als je dit gelezen hebt, ben je helemaal bij:
Wat is Kren?
Hoe smaakt mierikswortel?
Is mierikswortel gezond?
Hoe wordt mierikswortel geteeld?
Waar kan ik Kren kopen in Nederland?
Kren is de Oostenrijkse naam voor mierikswortel – een witte, scherp smakende wortel die zijn pittige karakter pas vrijgeeft als je hem raspt of snijdt. In Duitsland heet het Meerrettich, in Nederland noemen we het mierikswortel. De smaak is fris, krachtig en doordringend, enigszins vergelijkbaar met wasabi, maar met een eigen, verfijnde scherpte.
De scherpe smaak komt van vluchtige mosterdoliën die vrijkomen bij het raspen. Hierdoor voel je letterlijk hoe de geur en smaak je neus binnenkomen. Niet voor niets wordt Kren vaak omschreven als “de smaak die je neus doet tintelen”.
De oorsprong van Krengebruik in Oostenrijk gaat terug tot de middeleeuwen. Mierikswortel werd al vroeg verbouwd in kloostertuinen en boerenerven, niet alleen als smaakmaker, maar ook vanwege de helende eigenschappen. De wortel werkte ontsmettend en zou helpen bij spijsverteringsklachten, verkoudheid en gewrichtspijn.
Het wordt beschouwd als een natuurlijk conserveermiddel.
In de 18e en 19e eeuw groeide Kren uit tot een onmisbaar ingrediënt in de Oostenrijkse keuken. Boeren uit de Steiermark begonnen zich te specialiseren in de teelt van Kren, vooral vanwege het gunstige klimaat en de vruchtbare grond. In Wenen vond Kren zijn weg naar de deftige tafels van de Habsburgse adel, vooral als begeleider van gekookt rundvlees zoals Tafelspitz.
Vandaag de dag is Kren een vaste waarde in zowel traditionele als moderne Oostenrijkse gerechten. Versgeraspte Kren wordt in Oostenrijk vaak direct aan tafel geserveerd, net zoals Parmezaanse kaas in Italië. En sinds de twintigste eeuw is de combinatie van mosterd én Kren bij de bekende ‘Würstelstand’ uitgegroeid tot een culinair symbool van de Oostenrijkse eetcultuur. Het is die unieke combinatie van pittige frisheid, eenvoud en veelzijdigheid die Kren zo geliefd maakt.
In vrijwel elke Oostenrijkse regio vind je gerechten waarin Kren een hoofdrol speelt:
In Wenen krijg je Kren bij Tafelspitz, de beroemde gekookte rundvleesklassieker.
In Steiermark hoort Kren thuis op een snee roggebrood met spek of bij gerookte vis.
Bij elke ‘Würstelstand’ is mosterd én Kren de standaardcombinatie bij je worstje.
Ja, Kren (mierikswortel) is niet alleen lekker pittig, maar ook verrassend gezond. De wortel bevat van nature veel vitamine C en antioxidanten, en staat bekend om zijn antibacteriële en slijmoplossende eigenschappen. De scherpe mosterdoliën die vrijkomen bij het raspen, stimuleren de bloedcirculatie, kunnen helpen bij verstopte luchtwegen en bevorderen de spijsvertering. In de traditionele volksgeneeskunde wordt mierikswortel al eeuwenlang gebruikt bij verkoudheid, spierpijn, hoofdpijn en als natuurlijke ontstekingsremmer.
Let wel: vanwege de scherpte wordt Kren het best met mate gegeten. Maar verwerkt in een gerecht of als smaakmaker is het een heerlijke én gezonde toevoeging aan je maaltijd.
In zijn pure vorm is Kren vrijwel geurloos. Pas wanneer je hem raspt of snijdt, komen vluchtige zwavelhoudende mosterdoliën vrij. Die zorgen voor een directe, scherpe geur en een pittige smaak die door je neus trekt.
Deze olie is overigens niet hittebestendig, wat betekent dat verse Kren de meeste smaak heeft.
Het prikkelende effect op neus en ogen is vergelijkbaar met wasabi, maar Kren heeft een frissere smaak.
Je proeft vooral de scherpte, zonder dat het brandt of bitter wordt.
99% van alle in Oostenrijk geteelde Kren komt uit de Steiermark. Daar groeit hij in rijke, vochtige bodem op familieboerderijen waar vaak al generaties lang Kren wordt geteeld. Oostenrijkse Steirischer Kren staat bekend om zijn intense smaak zonder bitterheid en heeft het Europese keurmerk g.g.A. (beschermde geografische aanduiding).
In tegenstelling tot groenten zoals wortels of tomaten kent Kren geen rassen. Het verschil zit ‘m in de herkomst en de manier van telen. Steirischer Kren is krachtig, zuiver van smaak en wordt internationaal geroemd om zijn kwaliteit.
Het Weense familiebedrijf Mautner Markhof maakt al sinds 1841 smaakmakers van topkwaliteit. Hun Kren wordt volledig in Oostenrijk geproduceerd, met uitsluitend Steirische Kren van g.g.A.-kwaliteit. Je herkent de authentieke smaak direct: krachtig, zuiver en pittig – zonder kunstmatige toevoegingen.
Kren wordt niet gezaaid, maar vermeerderd met Fechser – dat zijn zijwortels van een volwassen Krenplant. De mooiste exemplaren worden geselecteerd, op lengte gesneden (ca. 35 cm) en opnieuw in de grond gezet. Het duurt maanden voordat er een stevige, rechte Krenwortel ontstaat.
Het oogsten is arbeidsintensief omdat de wortel diep groeit en kwetsbaar is.
Handwerk en vakmanschap spelen hierbij een grote rol. De Oostenrijkse boeren geven hun Kren alle tijd om smaak te ontwikkelen – dat proef je bij elke hap.
Bij de Oostenrijkse Winkel kun je terecht voor échte Oostenrijkse Kren van Mautner Markhof – rechtstreeks uit Wenen, altijd vers op voorraad. Wij zijn dé plek in Nederland voor liefhebbers van eerlijke, originele producten uit Oostenrijk.
Bestellen is eenvoudig via de link onderaan deze pagina naar onze webwinkel.
Of kom langs in onze fysieke winkel, de Zirbewinkel in het Brabantse Goirle.
En wil je weten wat je allemaal met Kren kunt maken? Laat je inspireren door de recepten vol smaak en traditie op onze aparte receptenpagina!
Wat is het verschil tussen Kren en mierikswortel?
Geen verschil, het is hetzelfde product. Kren is de Oostenrijkse naam.
Is Kren hetzelfde als wasabi?
Nee, maar de pittigheid is vergelijkbaar. Wasabi komt uit Japan, Kren uit Europa.
Hoe lang blijft Kren houdbaar?
Een geopend potje blijft gekoeld nog weken goed. Check altijd de houdbaarheidsdatum.
Waar kan ik Kren kopen?
Bij ons, de Oostenrijkse Winkel. Snel geleverd, direct uit Oostenrijk.
Waar komt de beste Kren vandaan?
Uit de Steiermark in Oostenrijk. Die mag het EU-keurmerk g.g.A. dragen en wordt gebruikt in de Kren van Mautner Markhof.
Is mierikswortel gezond?
Ja. Mierikswortel bevat veel vitamine C, natuurlijke oliën en enzymen die het immuunsysteem kunnen ondersteunen. De scherpe stoffen stimuleren de spijsvertering en werken slijmoplossend. In de kruidengeneeskunde wordt het ook gebruikt bij verkoudheid, spierpijn en luchtwegklachten.
Ben je nieuwsgierig geworden naar wat je allemaal met Kren kunt maken?
Op onze aparte receptenpagina vind je verrassende én traditionele gerechten met Kren in de hoofdrol.
Recepten met mierikwortel; echte Oostenrijkse lekkernijen –>
€ 2,69 Incl BTW
