Wil je zelf aan de slag met het maken van echte Zirbenschnaps? Hieronder vind je de belangrijkste feiten over Zirbenzapfen, de oogst, het gebruik en hoe jij er deze zomer een heerlijke likeur van kunt maken.
Zirbenzapfen zijn de jonge kegels van de Zirbe boom (Pinus cembra), ook wel Alpenden genoemd. Deze boom groeit op grote hoogte in de Alpen – tussen de 1.500 en 2.500 meter – vooral in Tirol, Karinthië Zuid-Tirol, maar bijvoorbeeld ook in Zwitserland.
De Zirbe is een bijzondere boom: sterk, langzaam groeiend en bestand tegen extreme kou en wind.
Pas na 30 tot 60 jaar begint een Zirbenboom met het produceren van zijn eerste Zirbenzapfen, kegels of dennenappels genoemd. Als de omstandigheden gunstig zijn gaan aan de Zirbe boom de dennenappels groeien. Deze jonge dennenappels: roodbruin, kleverig en geurend naar hars.. Het zijn precies deze Zirbenzapfen die in de zomer geoogst worden om er bijvoorbeeld Zirbenschnaps van te maken.
De Zirbe heeft een unieke band met de notenkraker, Oostenrijk de Tannenhäher genoemd (Nucifraga caryocatactes), een vogel die leeft in hetzelfde hooggebergte. De zaden van de Zirbenzapfen, die eruit zien als pijnboompitjes, zijn zijn voedselbron. In de zomer verstopt de vogel duizenden zaden in de grond als wintervoorraad. Wat hij vergeet terug te halen, groeit later uit tot nieuwe Zirbenbomen.
Zonder de notenkraker zou de Zirbe zich nauwelijks kunnen voortplanten. Daarom is het belangrijk dat er altijd voldoende kegels aan de bomen blijven zitten – en dat mensen niet alles oogsten. Dat is ook de reden waarom de oogst van Zirbenzapfen streng gereguleerd is.
De meest geliefde toepassing van Zirbenzapfen is het maken van Zirbenschnaps – een traditionele Oostenrijkse schnaps die je maakt door de jonge kegels enkele weken te laten trekken in alcohol. De harsige aroma’s, de roodbruine kleur en de subtiele bitterheid zorgen voor een unieke drank die je meestal na het eten ook kan drinken als digestief.
Maar Zirbenzapfen zijn veelzijdiger dan je misschien denkt. Dankzij hun geurige harsen en natuurlijke kracht worden ze ook gebruikt voor andere toepassingen, zoals:
het destilleren van Zirbenolie, een etherische olie die bekend staat om haar rustgevende werking
het maken van geurzakjes of decoratieve potjes, vaak in combinatie met houtkrullen van de Zirbenboom
gebruik in badessences of balsems – vooral in de volksgeneeskunde van de Alpen
als ingrediënt voor huisgemaakte siropen of tincturen.
Van alle toepassingen is Zirbenschnaps veruit de bekendste en meest geliefde manier om Zirbenzapfen te gebruiken. Deze dieprood gekleurde, aromatische likeur is een klassieker in de Oostenrijkse Alpen en wordt vaak geschonken na een goede maaltijd of als geschenk uit eigen keuken.
Zelf Zirbenschnaps maken is niet moeilijk, maar wél bijzonder. Je snijdt de jonge kegels in plakjes, doet ze in een glazen pot met sterke alcohol en laat de natuur verder haar werk doen. Na een paar weken trekken, ontstaat een geurige, kruidige likeur met de volle smaak van de bergen.
Wil je zelf aan de slag? Bij de Oostenrijkse Winkel kun je in de zomermaanden verse Zirbenzapfen bestellen. Dat kan via onze vertrouwde webshop Zirbewinkel.nl – onderdeel van de Oostenrijkse Winkel – waar je jouw bestelling eenvoudig plaatst zodra de oogst binnen is.
Het kan zijn dat je deze pagina leest op een moment dat de verse Zirbenzapfen (nog) niet leverbaar zijn. Omdat de oogstperiode maar kort is – meestal in juli – zijn ze slechts beperkt verkrijgbaar. Wil je zeker weten dat je ze niet mist? Schrijf je in voor het recept, dan houden we je automatisch op de hoogte zodra ze weer besteld kunnen worden.
En natuurlijk hebben we ook het originele Oostenrijkse recept voor je klaarstaan.
👉 Vraag hier het gratis recept aan voor huisgemaakte Zirbenschnaps
Maak dit jaar je eigen Zirbenschnaps – eenvoudig, puur en met de echte smaak van de Alpen.
Het oogsten van Zirbenzapfen is geen eenvoudige klus. Deze jonge dennenappels groeien uitsluitend aan de Zirbenboom (Pinus cembra), die voorkomt op grote hoogte in de Alpen – vaak boven de boomgrens, tussen 1.500 en 2.500 meter. Daar, op steile hellingen en in moeilijk bereikbare bossen, rijpen de kegels langzaam in de zomerzon.
De oogst vindt plaats in een zeer kort tijdvenster, meestal ergens tussen eind juni tot begin augustus. Alleen dan zijn de kegels nog zacht genoeg om te snijden, maar al rijk aan hars en aroma. Het werk gebeurt volledig met de hand. Vaak moeten plukkers klimmen of op ladders werken om bij de toppen van de bomen te komen – niet zonder risico, zeker in het bergterrein.
Daarnaast draagt een Zirbenboom pas na tientallen jaren zijn eerste kegels, en zelfs dan maar in bepaalde jaren. Dat betekent dat de beschikbaarheid sterk afhankelijk is van het weer en de natuurlijke cyclus van de boom. In sommige jaren zijn er nauwelijks kegels, in andere jaren iets meer – maar het blijft een zeldzaam en waardevol product.
De Zirbe is ecologisch waardevol, niet alleen vanwege haar trage groei, maar ook vanwege de bijzondere relatie met de notenkraker – een vogel die haar zaden verstopt en zo zorgt voor natuurlijke aanplant. Om die reden is de oogst van Zirbenzapfen in Oostenrijk en Zuid-Tirol wettelijk geregeld.
Alleen landeigenaren of mensen met expliciete toestemming van de eigenaar mogen oogsten. In beschermde natuurgebieden, zoals nationale parken, is het plukken verboden zonder vergunning. De Oostenrijkse boswachters houden in de zomer actief toezicht. Wie zonder toestemming oogst, riskeert hoge boetes of zelfs uitsluiting van het gebied.
Duurzame plukkers houden zich aan duidelijke regels:
ze laten voldoende kegels hangen voor de natuur, gebruiken geen schadeveroorzakende middelen en wisselen elk jaar van locatie. Zo blijft de balans tussen mens en natuur behouden.
Zirbenzapfen zijn zeldzaam en slechts een paar weken per jaar vers verkrijgbaar. Omdat de oogst volledig met de hand gebeurt en streng gereguleerd is, vind je ze niet zomaar in een gewone winkel.
Bij ons ben je aan het juiste adres: via onze webshop Zirbewinkel.nl – onderdeel van de Oostenrijkse Winkel – kun je in de zomermaanden verse, legaal geoogste Zirbenzapfen bestellen, rechtstreeks uit de Alpen.
We werken nauw samen met betrouwbare Oostenrijkse plukkers die duurzaam en volgens de regels oogsten. Zodra de nieuwe oogst beschikbaar is, wordt deze direct vanuit Oostenrijk naar de kant gestuurd. Om het logistiek in goede banen te leiden werken met een preorder systeem.
De oogst is afhankelijk van de natuur, het aanbod is beperkt – maar we verwachten voldoende Zirbenzapfen te kunnen leveren.
